پوستر/ اسلام دین صلح و زندگی

 زندگی نامه

وَ لا تَحْسَبَنَّ الَّذینَ قُتِلوُا فی سَبیلِ اللهِ اَمْواتاً بَلْ اَحْیاءٌ عِنْدَ رَبِّهِمْ یُرْزَقُونَ(1)

سید مجتبی تهرانی معروف به نواب صفوی، در سال 1303 شمسی در

خانواده ای روحانی و اصیل در خانه  محقری در خانی آباد تهران قدم به

عرصه ی وجود گذاشت. وی با علاقه و عشقی وصف ناشدنی به روحانیت

و به قصد ادامه  راه آبا و اجداد خود، در اواخر سال 1320، پس از طی

تحصیلات ابتدایی و متوسطه، رهسپار حوزه علمیه نجف اشرف شد.

شهید از طرف مادر به سادات دُرچه اصفهان منتسب و از طرف پدر

میرلوحی است.

شهید عنوان نواب صفوی را از خاندان مادر به ارث برده است.پدر او مرحوم

سید جواد میرلوحی، دانشمندی روحانی بود كه در اثر فشار حكومت

رضاخان مجبور به ترك لباس روحانیت شد، اما از طریق تصدی وكالت

دادگستری همچنان به داد مظلومان می رسید.

مرحوم سید جواد در سال 1314 یا 15 در اثر مشاجره و درگیری لفظی با

(داور) وزیر عدلیه ی رضاخان، غیرت علویش به جوش آمد و یك سیلی نثار

وی كرد كه در اثر آن سه سال به زندان افتاد.

شهید پس از ورود به نجف اشرف، بدون كوچكترین درنگی به فراگیری

مقدمات پرداخت و روابط تنگاتنگی با علمای دلسوز و بیدار و مبارز از جمله

صاحب كتاب جهانی و كم نظیر الغدیر، آیت الله علامه امینی قدس سره

برقرار كرد.

آیت الله خامنه ای رهبر معظم انقلاب درباره ی شهید می فرمایند:(2)

باید گفت كه اولین جرقه های انگیزش انقلابی اسلامی به

وسیله ی نواب در من به وجود آمد و هیچ شكی ندارم كه اولین

آتش را در دل ما نواب روشن كرد.

اعدام انقلابی كسروی و اعلام موجودیت فداییان اسلام

بعد از شهریور 1320 و فراگیر شدن جنگ جهانی دوم، ایران نیز گرفتار

شرایط دشواری شد، از یك طرف مورد تجاوز متفقین قرار گرفت، و از طرف

دیگر سود جویانی قلم به مزد و اجیر، از آزادی سوء استفاده می كردند و از

طریق ترویج فرهنگ غربی به جان مسلمانان افتاده بودند و درصدد بودند تا

آنچه رضاخان از طریق زور  قلدری نتوانسته بود انجام دهد، از طریق قلم و

نگارش با مخدوش نمودن تاریخ اسلام انجام دهند.

«احمد كسروی» از جمله افرادی بود كه خط معارض و مهاجم علیه اسلام 

تشیع را دنبال می كرد. او نه تنها در كتاب «شیعی گری» به روحانیت،

مقدسات اسلامی، پیشوایان مذهب تشیع و امامان بحق و معصوم

(علیهم السلام) حمله می كرد، بلكه در كتاب های صوفی گری، بهاییگری،

مادی گری و حتی تاریخ مشروطیت، مقدسات دینی و روحانیت را مورد

حمله قرار داد.

نواب با كتاب های كسروی در نجف آشنا شد و موجی از احساسات

مذهبی و دینی وجودش را فرا گرفت.

كتاب ها را نزد علما برد و از آن ها نظر خواست. همه حكم به مهدور الدم

بودن نویسنده ی كتاب ها دادند.

سید در اواخر 1323، وارد تهران شد و بدون درنگ به خانه ی كسروی رفت

و او را از گفتن و نوشتن سخنان توهین آمیز به اسلام و ائمه ی شیعه

(علیهم السلام) و روحانیت برحذر داشت و وقتی مطمئن گردید كه وی

اصلاح پذیر نیست، آماده ی اجرای حكم الهی شد.

شهید نواب در هشتم اردیبهشت 1324، در سر چهارراه حشمت الدوله به

كسروی حمله كرد ولی توسط پلیس دستگیر و زندانی شد. بعد از آزادی از

زندان، موجودیت فداییان اسلام را طی یك اعلامیه ی رسمی با جمله ی

هوالعزیز و تیتر « دین و انتقام» اعلام كرد و اعدام كسروی را پیگیری نمود

اعدام انقلابی رزم آرارزم آرانخست وزیر رژیم پهلوی و دست نشانده ی

انگلستان، با ملی شدن صنعت نفت به شدت مخالفت می كرد و می گفت

كه ملت ایران توانایی و لیاقت اداره ی این صنعت عظیم را ندارد و به

عناوین مختلف در تصویب این قانون در مجلس شورای ملی كارشكنی

می كرد.

در روز 16 اسفند 1329 زمانی كه اتومبیل رزم آرا جلوی مسجد امام

(شاه سابق) توقف كرد و نخست وزیر جهت شركت در ختم آیت الله فیض

قصد ورود به صحن مسجد را داشت، خلیل طهماسبی بی درنگ از پشت

سر با شلیلك سه گلوله او را از پای درآورد و خود نیز توسط مأموران

دستگیر شد.

او در بازجویی می گوید:

من نمی گویم سمندر باش یا پروانه باش

چون به فكر سوختن افتاده ای مردانه باش

بلی من طهماسبی هستم و باكی از كشته شدن ندارم، برای این كه

خدای متعال می فرماید:

وَ لا تَحْسَبَنَّ الَّذینَ قُتِلوُا فی سَبیلِ اللهِ اَمْواتاً بَلْ اَحْیاءٌ عِنْدَ رَبِّهِمْ یُرْزَقُونَ

پس شما این را مسلم بدانید كسی كه شخصیتی را تشخیص داد خائن به

دین و مملكت است ترس از كشته شدن ندارد. آن ها زنده اند.

ما معتقد به این حقایق هستیم.»  

شهید خلیل طهماسبی 

قتل رزم آرا در دل رژیم چنان وحشتی انداخت كه دولت بعدی(حسین علاء)

نتوانست با ملی شدن صنعت نفت مخالفتی نماید و مجبور به استعفا

گردید و مجلس، مصدق را به نخست وزیری انتخاب كرد.

آیت الله كاشانی در مصاحبه ای در رابطه با قتل رزم آرا چنین اظهار نظر

كرد:

«این عمل (هلاكت رزم آرا) به نفع ملت ایران بود و آن گلوله و ضربه

عالیترین و  مفیدترین ضربه ای بود كه به پیكر استعمار و دشمنان ملت

ایران وارد آمد»

و در مصاحبه ای دیگر اظهار می دارد:

«... نخست وزیر مقتول در زمان حیات خود از منافع شركت نفت جنوب و

سیاست استعماری انگلستان به شدت حمایت می كرد. چون عموم طبقات

مردم ایران با تصمیم قطعی و خلل ناپذیری برای كوتاه كردن دست طمع

سیاست استعماری نفت جنوب قیام كرده بودند، پافشاری رزم آرا برای

مقاوت در مقابل افكار عمومی ملت ایران و حمایت از شركت نفت باعث

خشم شدید و عمومی مردم ایران گردید و جوانی غیور، وطن پرست و

متدین از میان مردم ایران برخاست و نخست وزیر بیگانه پرست را به جزای

اعمال خود رسانید...(3)

در مرداد 1331، ماده ی واحدی به تصویب مجلس رسید كه چون خیانت

حاجی علی رزم آرا بر ملت ایران ثابت گردیده، هر گاه قاتل او استاد خلیل

طهماسبی باشد به موجب این قانون مورد عفو قرار می گیرد.

بدین ترتیب در 23 آبان همان سال، طهماسبی پس از دو سال و اندی از

زندان آزاد گردید.(4)

آیت الله كاشانی در پی آزادی شهید طهماسبی او را به عنوان «شمشیر

برّان اسلام» و «مجری اراده و افكار ملت ایران» مورد ستایش قرار داد.(5)

پایان كار فداییان اسلام فداییان اسلام از راه تشكیل جلسات تفسیر

قرآن و اسلام شناسی بر اساس مكتب تشیع، به فعالیت خود ادامه

می دادند و پرچم سبز و سفید خود را با كلمات زیبای «لا اله الا الله،

محمد رسول الله و علی ولی الله» آراسته بودند.

در آن موقع در دولت حسین علاء پیوستن ایران به پیمان بغداد مطرح بود

كه در حقیقت ایران یكی از اقمار منطقه ی انگلیس و  امریكا می شد.

فداییان اسلام در 25 آبان كه علاء برای شركت در ختم مرحوم سید

مصطفی كاشانی وارد مسجد امام (شاه سابق) شد توسط مظفر

ذوالقدر هدف قرار گرفت اما گلوله به او اصابت نكرد و جان سالم به در

برد.

در اول آذر 1334، نواب و خلیل طهماسبی و عبدالحسین واحدی و جمعی

دیگر از فداییان اسلام دستگیر شدند و در یك محاكمه ی فرمایشی نواب،

سید محمد واحدی و مظفر ذوالقدر محكوم به اعدام و همگی در حالی كه

اذان می گفتند، تیرباران شدند.     

 جمعیت فداییان اسلام و بخصوص رهبر آن، نواب صفوی و معاون او،

سید عبدالحسین واحدی در تقویت و روی كار آمدن جبهه ی ملی و تصویب

ملی شدن صنعت نفت ایران و انتخاب اعضای جبهه ی ملی به نمایندگی

مجلس بازگشت آیت الله كاشانی از تبعید، نقش اساسی داشتند و اگر

قیام مسلحانه ی آن ها نمی بود و رژیم پهلوی از این جمعیت حساب

نمی برد، هیچ یك از موارد یاد شده عملی نمی شد.

نامه ی شهید نواب صفوی به دكتر مصدق(6)شهید قبل از كودتای 28

مرداد 1332، در نامه ای به دكتر مصدق او را از سقوط دولت با خبر و به

وی جهت اجرای احكام الهی هشدار می دهد. 

«هو العزیز

آقای دكتر محمد مصدق نخست وزیر

پس از سلام،

شما و مملكت در سخت ترین سراشیب سقوط قرار گرفته اید. چنانچه

احساس كرده و معتقد شده باشید كه نجاتبخش شما  مملكت، اجرای

برنامه ی مقدس پیغمبر اكرم صلی الله علیه وآله می باشد و پس از تمام

جریانات گذشته آماده ی اجرای احكام مقدس اسلام باشید، قول می دهم

كه شما و مملكت را به یاری خدای توانا و به بركت اجرای احكام و تعالیم

عالیه ی اسلام از هر بدبختی و سقوط و فسادی حفظ نموده،  به منتهای

عزت و سعادت معنوی و اقتصادی برسانم.»

8 شوال المكرم ه.ق 1372

30 خرداد ماه ه.ق 1332

 شهید از زبان همسرش خانم «نیرالسادات احتشام رضوی» چنین می گوید:

«... خدا رحمت كند، مادرش می فرمود: نواب یك استعداد خاصی داشت...

این قدر استعدادش فوق العاده بود كه سالی دو كلاس می خواند.

بعد از این كه دوران ابتدایی تمام می شود در دبیرستان صنعتی «ایران –

آلمان» شروع به درس خواندن می كند... و در همان دوران تحصیل به نفع

اسلام و علیه پهلوی مبارزه می كند. او یك حالت مبارزه و یك روح با

شهامتی داشت كه عجیب بود. در همان زمان، مجلس قانونی را تصویب

می كند كه نواب مخالفت می كند و 1500 و 1600 نفر از دانش آموزان را

جمع می كند و تظاهراتی را جلوی مجلس راه می اندازد كه رژیم را وا

می دارد تا درخواست فوق را بپذیرد. اما نواب و همراهانش پذیرش زبانی

را كافی ندانسته، درخواست پذیرش مكتوب موضوع را می كنند. لكن

عوامل رژیم به جای پاسخ مثبت اقدام به تیراندازی می كنند كه در نتیجه

یك نفر به شهادت می رسد...

بعد از این كه دیپلم می گیرد به آبادان می رود  وارد شركت نفت می شود.

آن جا كه كار می كنند یكی از متخصصین انگلیسی به یكی از كارگرها

سیلی می زند. آقای نواب بسیار برانگیخته می شود و می گوید:

وای بر شما كه یك كارگر ایرانی را یك انگلیسی بزند و همه سكوت كنند،

در حالی كه آنان در كشور ما هستند و از منافع ما استفاده می كنند، و یك

عده كارگر را علیه آنان جمع می كند. آن متخصص انگلیسی می آید و عذر

خواهی می كند، ولی شهید نواب می گوید، نه خیر باید قصاص بشود، كه

این امر منجر به شورش می گردد. آن گاه تصمیم می گیرند نواب را از بین

ببرند كه دوستان نواب او را مخفیانه از بصره به عراق می فرستند.

نامه ی شهید به فرزند خویش           

شهید در فروردین 1334، خطاب به فرزندش مهدی، این نامه را می نویسد:

«فرزندم مهدی عزیز:

صفحه ی دلت باید آیینه ای باشد كه حقایق قرآنی در آن منعكس گردیده و

از آن به قلوب دیگران رسیده، محیط شما و اجتماع دور و نزدیك شما را منور

كند. این قرآن و آن صفحه ی دل پاك شما.

سلامی برای همیشه از دلم برایت،

و محبت خدا و محمد و آلش همیشه در دلت.»

پی نوشتها:

1-    سوره ی آل عمران، آیه ی 169.

2-    مجله ی پانزده خرداد، شماره ی 5 و 6، ص 7.

3-    گذشته چراغ راه آینده است، ص 570.

4-    مسایل سیاسی – اقتصادی نفت ایران، دكتر ایرج ذوقی، فصل ششم، ص 261.

5-    مجله ی پانزده خرداد، شماره ی 3، سال 1370، ص 36.

6-    مجله ی پانزده خرداد 1373، شماره ی 17، ص 128.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه شأن نماز جمعه

 امر به معروف و نهی از منکر از مسئولان و اصحاب ثروت و قدرت

و کسانی است که به نام دین با مردم سخن می‌گویند، گفت:

تنبلی در اقتصاد داخلی و التماس در اقتصاد خارجی همواره

وجود داشته است چرا که این کار راحت‌تر و با مذاق تنبلی

سازکارتر است.

روایت استاد رحیم پور ازغدی از سمینار چپ ها در آمریکای لاتین

/ مذهب را در زیارت و عزاداری خلاصه کردیم

امر به معروف و نهی از منکر از مسئولان و اصحاب ثروت و قدرت و

کسانی است که به نام دین با مردم سخن می‌گویند، گفت: تنبلی

در اقتصاد داخلی و التماس در اقتصاد خارجی همواره وجود داشته

است چرا که این کار راحت‌تر و با مذاق تنبلی سازکارتر است.

حسن رحیم‌پورازغدی در سخنرانی پیش از خطبه نماز جمعه تهران اظهار

داشت: این توهم وجود دارد که داخل کشور امکانات اقتصادی اندک است

و به صفر رسیده است و از خارج باید به این اقتصاد کمک شود.

وی تصریح کرد:آقایان توجه نکردند که به حدی سرمایه‌های سرگردان،

دانشجویان متخصص، نیروهای کار و امکان سرمایه‌گذاری و پول در این

کشور وجود دارد که حتی یک سوم آنها اگر فعال شود می‌تواند همه

مشکلات اقتصادی کشور را حل کرده و ما در بعضی محصولات تبدیل به

بزرگترین صادر کنندگان شویم.

وی اظهار داشت: تنبلی در  اقتصاد داخلی و التماس در اقتصاد خارجی

همواره وجود داشته است چرا که  این  کار راحت‌تر و با مذاق تنبلی

سازکارتر است.

این کارشناس دینی تاکید کرد:‌اگر سیاست‌های تجارت و گمرک قوانین

مجلس و بازوی اجرایی دولت به نفع تولید‌کننده اصلاح شود و اجازه ندهیم

هر کس وارد تولید می‌شود ناامید و ورشکست شده و به زندان یا به ورطه

سوداگری و رباخواری بیفتد بدون هیچ وام بیگانه و در سخت‌ترین تحریم و

حتی اگر پول بلوکه شده ما را ندهند خواهید دید که این اقتصاد چقدر قوی

است و ما به دست خودمان با مدیریت غلط آن را زمین‌گیر کرده‌ایم.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگ اضافه کرد: روایت اسلامی بر این نکته

تاکید دارند که به جای التماس به دیگران به قدرت خودتان ایمان بیاورید و

اجازه بدهید بازار در جهت تولید سالم و به صورت اخلاقی و عدالت‌محور

فعال شود.

وی ادامه داد: امام وقتی حکم سلمان رشدی را صادر کردند فرمودند

عده‌ای به من می‌گویند واکنش شما تند بود و بهتر است توهین به

رسول الله را نادیده بگیرم تا اقتصاد ما بهتر شود و امام اینگونه پاسخ داده

بودند که اقتصاد شما هم بهتر نخواهد شد چرا که اگر الان کوتاه می‌آیند به

دلیل این است که از شما می‌ترسند.اما اگر کوتاه بیایید از شما نخواهند

ترسید و بر شما ترحم نخواهند کرد و جوری شما را زمین می‌زنند که عبرت

دیگران شود.

وی تصریح کرد:‌اگر با عقل چرتکه انگیز مادی هم نگاه کنید در تاریخ هر زمان

در ما ضعف دیدند بیشتر به ما فشار آورند رحیم‌پور ادامه داد: در تاریخ

نداشتیم که کسانی در ایران در برابر دشمنان کوتاه آمده باشند و حریف به

ما باج یا امتیاز داده باشد چه رسد به اینکه به ما در روند توسعه کمک کنند.

چنانکه مجله شارلی که بارها به پیامبر اکرم توهین کرده بود دوباره پس از

وقایع اخیر با تیراژ میلیونی و قیمت پایین کاریکاتورهای موهن را منتشر

کردند.

این استاد دانشگاه تاکید کرد: همین‌ها وقتی هزار هزار مسلمان را در

سوریه و عراق می‌کشند تروریست خوبند ولی وقتی چند تا اروپایی را

می‌کشند تروریست بد هستند و آخر‌الزمان می‌شود.

وی با بیان اینکه تشخیص درست همان تشخیص امام در قضیه سلمان

رشدی بود اضافه کرد: از طرفی علنی و غیر علنی به جریان‌های وحشی

تروریستی کمک می‌کنند و از طرفی وقتی بخشی از آن به سمت خودشان

کمانه می‌کند باز هم به اسم مبارزه با تروریسم جنایت می‌کنند.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با تاکید بر اینکه این حرفها ایدئولوژیک و

غیر عقلانی نیست و کاملا منطبق با تجربه و عینی است گفت: هیلاری

کلینتون در کتاب خاطرات خود به اسم انتخاب‌های سخت را منتشر کرده

است و خواندن این کتاب شکل واضح نشان می‌دهد که حتی برای بهتر

شدن دنیای ما هم راهی جز اقتصاد مقاومتی وجود ندارد.

وی تاکید کرد:  این تخیل و توهم محض است که اگر ضعف نشان دهید به

شما رحم می‌کنند یا حتی برای پیشرفت به شما کمک می‌کنند. وی ادامه

داد: کلینتون در کتاب خود نوشته در ابتدای بهار عربی به همه کشورهای

عربی سفر کردم و گفتم  اگر اصلاحات نکنید رژیم‌های شما یکی یکی در

شن فرو می‌روند، ترس از ایران را منتقل کردم و گفتم ایدئولوژی ایران همه

جا را می‌گیرد.

وی افزود: کلینتون در کتاب خود گفته استراتژی ما در مقابل ایران هویج

است و فقط با زبان قلدری و تهدید نمی‌شود با ایران مواجه شد و تاکید

کرده است اگر دیپلماسی را شروع نمی‌کردیم نمی‌توانستیم تحریم‌ها را

تشدید کنیم.

وی ادامه داد: وی اعتراف می‌کند مذاکره با ایران و نوشتن نامه‌ها تاکتیک

بود چون نمی‌توانستیم بدون آن برای تحریم‌ها اجماع ایجاد کنیم. وی اظهار

داشت: کلینتون می‌گوید ایرانی‌ها هنوز هم درباره کودتای 28 مرداد

ناراحت هستند و نمی‌توانند درک کنند چرا ما این کار را کردیم؛ متاسفانه

رژیم شاه که متحد ما بود در یک انقلاب فروپاشید و ما برنامه داشتیم به

جای آن کسان دیگری سر کار بیایند که ایران همچنان در قالب اقتصاد

سرمایه‌داری و نفتی باقی بماند.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: کلینتون در کتاب خود می‌گوید

سال 1997 که رئیس جمهور عوض شد احساس کردیم به ما چراغ سبز

نشان می‌دهند اما تندروها و رهبری اجازه ندادند؛ اما دولت در افغانستان

با ما همکاری کرد ولی رئیس جمهور آمریکا با فاصله کمی لحن خود با

 ایران را تشدید کرد و ایران را محور شرارت نامید؛ کلینتون می‌گوید اینجا

 اولین جایی بود که احساس کردیم باید پیچ تحریم را سفت کنیم چون ایران

موضع ضعف قرار گرفته  است و می‌شود با فشار از آن امتیاز گرفت.

وی ادامه داد: کلینتون آورده است  در سال 2005 رئیس جمهور دیگر آمد که

 ادبیات تندی داشت و ما مجبور شدیم عقب‌نشینی کنیم اما در عین حال از

تهدید نظامی دفاع کردیم و سیاست چماق و هویج را ادامه دادیم تا از ما

اطاعت کنند؛ در سال 2009 ایران پیشرفت فوق‌العاده‌ای در منطقه کرده

بود حزب‌الله و حماس اسرائیل را شکست دادند و به بن‌بست کشاندند و

پادشاهان عرب با ترس نظاره‌گر وضعیت منطقه بودند.

رحیم‌پور ادامه داد:‌کلینتون نوشته است وقتی دیدید ایران قوی شد اوباما

به رهبر ایران نامه نوشت چرا؟چون دیدیم موضع ایران در خاورمیانه قوی

و موضع ما ضعیف شد و اگر از مذاکره حرف نمی‌زدیم نمی‌توانستیم

تحریم‌ها را تشدید کنیم. رحیم‌پور تصریح کرد: آمریکایی‌ها دلشان

می‌خواست رهبر ایران به این نامه جواب ندهد یا جواب تند غیر منطقی

بدهد اما رهبری جواب این نامه را به صورت منطقی و استدلالی دادند.

وی اضافه کرد: کلینتون نوشته است در سال 2009 ما بالاخره چراغ سبز

را نشان دادیم اما ناگهان وقایع 2009 رقم خورد و یک مرتبه نامه‌نگاری‌ها

قطع شد و احساس کردیم می‌توانیم تحریم‌ها را تشدید کنیم. وی افزود:

کلینتون ادامه داده است رابط‌های ما در ایران تماس گرفته‌اند که از ما

صریح دفاع نکنید چون کار ما خراب می‌شود اما ما مداخلات اورژانسی

انجام دادیم و ابزارهای کلیدی ارتباطی را در اختیار آنها قرار دادیم؛

تماشای شکست 88 برای ما دردناک بود و تندروها دوباره پیروز شدند و

من تاسف خوردم چرا اقدامات شدیدتری انجام ندادیم.

وی ادامه داد: کلینتون به صراحت گفته است بعد از 88 صادرات نفت ایران

را محدود کردیم و تحریم‌ها را افزایش دادیم و نتانیاهو گفت آنقدر این

تحریم را دوست دارم که انگار من آن را وضع کرده‌ام؛‌ کلینتون گفته است

سیاست ما این بود که بازار ایران در داخل به ما چشم داشته باشد که ما

چه می‌کنیم.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: کلینتون با اشاره به دو

رویکرد متفاوت در زمینه اقتصاد در مذاکرات ریاست جمهوری اخیر گفته

است پای مناظرات همه شوکه شدند و اولین بار بود که به این صراحت در

مقابل سیاست‌های انقلابی صحبت شد؛وقتی این مذاکرات را دیدیم معلوم

شد باید تحریم‌ها را شدیدتر کنیم چون دارد تاثیر می‌گذارد.

وی تصریح کرد:‌به محض این که آمریکایی‌ها در کلام ما ضعفی را احساس

کردند فهمیدند این تحریم‌ها در ذهن بعضی مقامات اثر می‌کند و با شدت

دادن به تحریم‌ها می‌توانند امتیاز بگیرند. چنانکه می‌گویند ایرانی‌ها اقتصاد

تولیدی داخلی را نتوانستند فعال کنند و وابستگی انها به نفت حفظ شده

است؛ این‌ها می‌گویند دولت‌های ایران عرضه اصلاح تولید و نظام توزیع را

نداشتند و به نفت آویزان مانده‌اند و حالا که ضعیف شده‌اند و خودشان

می‌گویند دلیل آن تحریم بوده پس تحریم‌ها را تشدید می‌کنیم تا زمین

بخورند.

وی تاکید کرد: کلینتون می‌گوید ما از حرف‌های خود اینها فهمیدیم که باید

تحریم‌ها را بیشتر کنیم و این‌ها حال و عرضه فعال کردن اقتصاد داخلی را

ندارند و فکر می‌کنند با صحبت کردن می‌توانند چیزی را عوض کنند؛

کلینتون گفته است گزینه‌ها را باید تیزتر کنیم و اکنون که باد در حمایت از

ما وزیده ارزش دارد که تحریم‌های شدید و جدید را تصویب کنیم.

رحیم‌پور اظهار داشت : خود کلینتون به کشورهای کوچک مانند توکو و

امثال آن سفر می‌کرد و رای آنها را در شورای امنیت می‌گرفت چنانکه

خودش گفته آنها را صریحا تهدید کردم که اگر رای ندهند خودشان را تحریم

می‌کنیم و مسئولین آنها را از سر کار برمی‌داریم.

وی ادامه داد: خود کلینتون می‌گوید تنها چیزی که می‌تواند ایران را از فشار

رها کند فعال کردن اقتصاد داخلی است اما اینها عرضه این کار را ندارند و

عین عبارت کلینتون این است که آنها را نسبت گزینه نظامی هشدار دادیم

و شروع به تشدید لحن تحریم کردیم و گفتیم قطعنامه بی‌دندان

نمی‌خواهیم. اما ایران در رقص استادانه ماهر بود؛ کلینتون می‌گوید بعد از

اینکه خود آنها به موثر بودن تحریم‌ها اعتراف کردند دیپلماسی هم موثر و

هم لذت‌بخش خواهد بود.

وی در ادامه با بیان اینکه می‌دانم این صحبت‌ها کسانی را ناراحت می‌کند

گفت به ستاد نماز جمعه هم فشار آورده‌اند که این حرف‌ها گفته نشود

چرا که روایت‌های اقتصاد اسلامی سیاست‌های جاری کشور را زیر سوال

می‌برد. اما ا صلا وظیفه شرعی ماست که اینها را بگوییم که شما زیر

سوال بروید.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی  تصریح کرد: نماز جمعه‌ای که در آن

امر به معروف و نهی از منکر نشود نماز جمعه ولایی و اهل بیتی نیست

و نماز جمعه‌ای که مدام در آن می‌گویند روز روز است و شب شب است

به درد خودتان می‌خورد.

وی تصریح کرد: نماز جمعه‌ای که خدا به آن فرمان داده و پیامبر و اهل بیت

(علیهم السلام)مسیر آن را تعیین کرده‌اند بنا به روایات اهل بیت باید

مشکلات عینی جامعه را به صورت استدلالی طرح کرده و در آن نهی از

منکر کنند حتی اگر نسبت به خود نماز جمعه باشد.

وی ادامه داد: کسی می‌گفت در یکی از ستادهای نماز جمعه که بعضی

افراد در شهرهای کشور برای دیده  شدن در صف اول نماز جمعه در

تلویزیون دعوا می‌کنند خب این منکر است.

وی تصریح کرد: برای من مهم نیست که این جلسات ادامه یابد و یا ادامه

نیابد چرا که گفتن مطالب بی‌فایده اصلا ارزشی ندارد؛‌چیزی فایده دارد که

عده‌ای از دست شما عصبانی  شوند و اگر دیدید کسی ناراحت نمی‌شود

بدانید نهی از منکر نمی‌کنید و وراجی می‌کنید.

وی تصریح کرد:‌شان نماز جمعه امر به معروف و نهی از منکر از مسئولان

و اصحاب ثروت و قدرت و کسانی که به نام دین با مردم سخن می‌گویند.

وی تصریح کرد‌: روی ستاد نماز جمعه فشار  بسیار زیادی است که روایات

اقتصاد بازار و امثال آن خوانده نشود و حرف‌های ملوس در نماز جمعه

بزنید؛‌ممکن است بنده دیگر در نماز جمعه سخنرانی نکنم اما اگر به شما

گفتند نماز جمعه‌ای را برگزار کنید که درباره فتنه و فساد اقتصادی و

شیعه انگلیسی در آن حرفی زده نشود بدانید که آن نماز جمعه دیگر

نماز جمعه نیست.

وی با تاکید بر اینکه اجازه ندهید ولایت فقیه در مبارزه با جریانات سوء

داخلی و خارجی تنها بماند گفت: نباید راحت از کنار کسانی که با ادبیات

مذهبی به ولایت فقیه و امام حمله کردند عبور کنیم. وی تصریح کرد: به

من می‌گویند خواندن این روایات یعنی کلا بازار ما اسلامی نیست البته

معنی حرف من این نیست اما اگر کسی خلاف روایات عمل می‌کند

خودش را اصلاح کند. 

وی تصریح کرد: یک رئیس جمهور در دهه 70 به من گفت روایاتی که

می‌خوانید به درد حکومت کردن نمی‌خورد و به درد انقلاب کردن

می‌خورد و بهترین رژیم از نظر ما لیبرال‌دموکراسی با حذف مفاسد

اخلاقی آنهاست و می‌گفتند این روایات مردم را پررو می‌‌کند و بعد هم

عده‌ای مایوس می‌شوند. 

وی گفت:‌اما همین آیات و روایاتی که می‌گویند نخوانید کمونیست

لامذهب را هم به زانو در می‌آورد. رحیم‌پور اضافه کرد: چند هفته پیش

سمیناری در آمریکای لاتین بود که از کل جریانات چپ و ضد کاپیتالیست

دعوت کرده بودند و خدا ر ا شاهد می‌گیرم که همین روایات و آیات را بعد

از یک بحث استدلالی در طول دو ربع ساعت خواندم و رهبران کمونیست‌

های اروپا و آمریکای شمالی و جنوبی و آفریقا  چند بار بلند شدند و این

روایات را تشویق کردند. 

وی تصریح کرد: از اسلام نترسید ما خودمان ظاهرا از اسلام می‌ترسیم

اسلام مواظب شماست شما نمی‌خواهند مواظب اسلام باشید. 

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی تصریح کرد: ما مذهب را در زیارت و

عزاداری خلاصه کردیم و خارج از آن مذهب در زندگی اجتماعی ما حضور

ندارد چنانکه اگر مذهب در زندگی اجتماعی ما حضور داشت این بازار

شیعه بود که این همه چک بلامحل در آن وجود دارد. 

وی ادامه دادند: به ما گفتند روایات را نخوانید که ما در مورد آن بحث داریم

و من گفتم بیایید در همین نماز جمعه بحث کنیم؛ کرسی آزاد‌اندیشی این

نیست که مسئولان حرف بزنند و بروند به جای بیلان‌کاری دادن مسئولان

در همین نماز جمعه از آنها حسابرسی کنید. 

رحیم‌پور تصریح کرد: اگر می‌خواهید نماز جمعه‌ها شلوغ و مورد هجوم

جوانان شهر باشد به احکام نماز جمعه در اسلام عمل کنید، صحبت کردن

درباره مسائل روز صحبت کردن درباره تقویم نیست، مسئله روز یعنی

مشکل جامعه یعنی میزان طلاق، یعنی رفتار با ارباب رجوع یعنی وضعیت

اعتیاد و امثال آنها. 

وی اظهار داشت: پروفسوری از کوبا درهمایشی که به آن اشاره کردم

شرکت کرده بود که به او چکوآرا دوم می‌گفتند و ظاهرا جانشین چکوآرا

در وزارت نیشکر کوبا بوده است. 

وی ادامه داد: از او پرسیدم آیا همه چریک‌های شما کمونیست و لامذهب

بودند که پاسخ داد ما ابتدا درباره ایدئولوژی صحبت نمی‌کردیم و می‌گفتیم

مبارزه با ظلم. وی افزود:برای این فرد آیات و روایات مربوط به بازار اسلامی

را خواندم و او دو دقیقه تمام به صورت ایستاده این صحبت را تشویق کرد

و از من پرسید آیا واقعا در دین شما این صحبت‌ها وجود دارد و اگر ما پیش

از این از این موارد معتقد بودیم قطعا رویکرد ما نسبت به دین و مبارزه

تغییر می‌کرد. 

وی با  اشاره به ادله شرعی سخنان رهبری درباره اقتصاد مقاومتی گفت:

امام موسی‌بن‌جعفر (ع) از کسی پرسیدند چرا کار نمی‌کنی که این فرد

گفت حال ندارم و ایشان فرمودند احفظ عزک. اقتصاد مقاومتی یعنی

همین یعنی تولید کن تا عزتت محفوظ بماند. جامعه‌ای که جوانانش از

عرق ریختن می‌ترسند ذلیل می‌شود. 

وی ادامه داد: حضرت رسول فرمودند اگر جامعه‌ای و مردمی آب و خاک

داشته باشند و گرسنه بمانند این جامعه ملعون است. 

وی با بیان اینکه اقتصاد مقاومتی یعنی کار و تولید کن و به عزتت برس

اضافه کرد: از معصومی پرسیدند عزت کجاست گفت صبح قبل از طلوع

آفتاب به سمت بازار و تولید حرکت کن و کرامتت را حفظ کن. 

رحیم‌پور در ادامه تصریح کرد: در این کشور باندهایی وجود دارند که به

صورت پروژه‌ای کار برمی‌دارند که چطور تولید‌کننده‌های داخلی را

ورشکست و راه را برای واردات هموار کنند و اینها در ادارات دولتی نفوذ

دارند و سرمایه‌دارهای خارجی هم به آن‌ها وصل هستند تا هر کس در

کشاورزی و صنعت و تولید علم فعال شد مسخره کنند و فشار بیاورند و

پرونده‌سازی کنند تا کار پیش نرود. 

وی ادامه داد:کسی از معصوم پرسید که می‌خواهم کار کنم ولی

شغل‌ها درشان من نیست و ایشان فرمودند اگر شده حمالی کنی کار

کن و از مردم بی‌نیاز شو. وی در پایان تاکید کرد: هر کسی فکر می‌کند

می‌شود اقتصاد داخلی را رها کرد و با حل کردن مشکلات با خارجی‌ها

می‌توان کشور را جلو برد بر اساس همه آنچه به آن اشاره کردم اشتباه

می‌کند. 

صلح امام حسن(علیه السلام) با معاویه

26 دی ماه روز فرار دیکتاتور ایران

ویژگی­های رفتاری شاه و دربار

الف: ویژگی­های رفتاری و روانی شاه:

1. روحیه­ ي دیکتاتوری:

محمدرضا در خانواده‌اي پرورش یافته بود که روح دیکتاتوری بر آن حکم­فرما

بود. اين مسئله، تاثیر مهمي در چگونگی شكل‌گيري شخصيت وی داشت.

جریان داشتن روح دیکتاتوری بدین معناست که یک نفر «مطلق­العنان»

حکومت می‌کند و اختیار تام و مطلق دارد. هموست که معیار حق و باطل

است. خواست­ها، تمایلات، افکار و عقاید جامعه باید در جهتی باشد که او

می­ خواهد. در چنین محیطی همواره ترس و وحشت بر افراد غلبه دارد و

از محبت و احساس امنیت خبری نیست. بزرگ شدن محمدرضا در چنين

محيطي، با الگوي تربيتي رضاخان، باعث شد كه او نيز يك ديكتاتور شود؛

نسبت به زيردست، خشن و بي‌رحم باشد و نسبت به بالادست،

كاملا تمكين نمايد.

2. عدم اعتماد به نفس:

یکی ديگر از ویژگی­های رفتاری محمدرضا شاه که نقش عمده­ای در سقوط

سلطنتش داشت، «نداشتن اعتماد به نفس» بود. پژوهش­گرانی نظیر

«ماروين زونيس» که به تحقیق در میان احوالات شخصی وی پرداخته­ اند،

معتقدند که محمدرضا شاه به­ سبب این­که دوران کودکی و نوجوانی خود

را در محیطی زنانه سپری کرد و سپس از دوران جوانی به بعد در کنار

پدری دیکتاتور و مستبد قرار گرفت، به لحظ شخصیتی، فردی کاملا مردد

و فاقد اعتماد به نفس بار آمده بود. رفتار رضاخان با محمدرضا به­ گونه ­ای

بود که مدام برای اشتباهاتش او را ملامت می­کرده و با خشونت از تکرار

اشتباه منعش می­ساخته است. چنین برخوردی در مقابل اشتباه­های

کودکانه­ ی محمدرضا او را دچار گیجی و بلاتکلیفی و عدم اعتماد به نفس

می­ کرد، به­ گونه­ای که نمی­دانست چه کاری اشتباه و چه کاری درست

است. چنین ویژگی­ای در محمدرضا شاه باعث شده بود او فردی فاقد اراده­

و قدرت لازم برای تصمیم­ گیری صحیح در مسائل مهم کشور باشد.

یکی از امراض روانی شاه خویشتن­ پرستی و عشق بی­ اندازه به شخص

خود بود. در روانشناسی از این مرض با عنوان «نارسیزیسم» یاد می­ کنند.

شخصی که به این بیماری مبتلا است اگر از شدت بیماری مشرف به مرگ

هم باشد، به‌محض این‌که به دروغ به او بگویند که مردم به او عشق

می­ ورزند و شیفته و فریفته او هستند، بهبود یافته و از بستر بر می­ خیزد.

محمدرضا در سال­های آخر حکومتش تلاش زیادی کرد تا خود را فرمانروایی

دانا و قدرتمند نشان دهد. برگزاری مراسم­ های باشکوه متعدد، اظهارات

اقتدارطلبانه و متعدد او در زمینه­ ي کلیه­ي جنبه­ های زندگی ایرانیان،

جملگی اجزایی از ارائه­ ي چنین تصویری بود که او از خود داشت.این

توهمات عظمت­گرایانه از سوی محمدرضا باعث می­شد که اطرافیان وی از

ارائه­  ي گزارش­های واقعی مملکت برحذر باشند و با گزارش‌های غیر

واقعی از اوضاع مملکت، به تملق و چاپلوسی از شخص شاه بپردازند.

4. بی­ اعتقادی مذهبی:

محمدرضا، تحت تاثیر عواملی نظیر، تربيت خانوادگي و تحصيل در غرب  به

شدت فردی بی­ اعتقاد به مذهب شده بود. از اين رو، بدون ملاحظه به

فرهنگ مذهبي جامعه­ ي ايران، بي‌محابا مشروب مي‌خورد و با زنان

بي‌شمار، ارتباط داشت و خانواده‌ و اطرافيانش، غرق در فساد بودند. او

تقويم اسلامي را به تاريخ شاهنشاهي تغيير داد و كارهاي ضدمذهبي

ديگري انجام داد كه همه از روحيه‌ي بي‌اعتقادي و ضديت او با اسلام،

حكايت دارد.
فرح پهلوي در مورد اعتقادات مذهبی محمدرضا شاه می­گفت: "شاه،

اعتقادات مذهبي نداشتند و به­ خصوص در اين سال‌هاي آخر حكومتشان،

مرتبا مورد مدح و چاپلوسي قرار مي‌گرفتند و به ­شدت، بي‌دين شده بودند

و حتي بدشان نمي‌آمد كه توصيه­ ي اميرعباس هويدا را به­ كار ببندند

[هويدا از شاه خواسته بود تا رسميت دين اسلام را لغو و به بهاييان

اجازه­ ي فعاليت گسترده بدهد]؛ اما از مردم، به­ شدت مي‌ترسيدند و

وحشت داشتند كه مردم عليه ايشان دست به شورش بزنند. به­ همين

خاطر، از هويدا خواستند تا دولت در خفا، وسيله­ ي رشد بهاييان را فراهم

كند." مشاهده­ ی چنین روحیه­ ای از شاه، نقش به­ سزایی در گسست و

جدایی جامعه از سیستم سیاسی داشت.

یکی از عوامل بروز نارضایتی­ گسترده­ی مردم از رژیم، ویژگی­های رفتاری

ناپسندی بود که در ساختار سیاسی کشور نهادینه شده بود. بروز و ظهور

چنین ویژگی­هایی از سوی مسئولین حکومتی در صحنه­ی سیاسی ­_

اجتماعی کشور، موجبات جدایی هرچه بیشتر حکومت از بدنه­ی اجتماع

را فراهم می­ کرد.

ذیلا به مظاهری از این ویژگی­های رفتاری که می­توان از آنها با عنوان «فساد

رفتاری» یاد کرد، در یکی از نهادهای مهم ساختار حکومت پهلوی یعنی

«نهاد دربار» پرداخته خواهد شد.

1. اشرافیت و بی­ اعتنایی به مردم:

خصلت اشرافیت و اشرافی­گری یکی از ویژگی­های عمده­ای بود که در

ساختار سیاسی کشور به­صورت امری کاملا پسندیده نهادینه شده بود.

اشرافی­گری بیماری عمومی دربار بود. خود شاه بیشتر از همه به این

بیماری مبتلا بود. او از خود چنان اسطوره­ای می­ساخت که گویی دستگاه

آفرینش او را برای رهبری و مدیریت مردم آفریده است. در سایه­ ي خصلت

اشرافیت دربار بود که دیگر ویژگی­های رفتاری نظیر «بی­ اعتنایی» و

«تحقیر مردم» بروز پیدا می‌کرد.

شاه در اثر بی­ اعتنایی به مردم ایران حاضر نبود حتی در ساده ­ترین کارها

به آنها اعتماد کند. به­ عنوان نمونه وی در بیماری­های پیش پا افتاده­ ای نظیر

دندان درد از پزشکان ایرانی استفاده نمی­ کرد، بلکه از یک دندانپزشک

سوییسی در دربار استفاده می­کرد. شاه معتقد بود که اگر آثار تمدنی در

مردم ایران دیده می­شود از برکت خاندان پهلوی است. او می­ گفت: «مردم

ایران از معدود ملل عقب‌افتاده‌ي جهان بودند که حتی عادت به شست و

شوی دست و صورت خود را نداشتند و این پدرش رضاخان بود که مردم را

به شستن دست و صورت و نظافت شخصی عادت داد.» چنین نگاهی به

مردم اختصاص به شاه نداشت بلکه دربار عموما چنین نظری نسبت به

مردم ایران داشتند و از ابراز آن نیز ابائی نداشتند.

به­ عنوان نمونه مادر شاه، مردم ایران را مردمی «حسود» و «مذبذب»

می­دانست که حتی حکومت کردن بر آنها افتخار به ­حساب نمی­آید.و یا این‌ که

فرح در یک اظهارنظری نسبت به مردم جنوب تهران آنها را «کمتر از حیوان

می‌دانست.»

2. چاپلوسی و تملق:

خصلت دیگری که بر حوزه­ ی رفتاری دربار سایه انداخته بود و سقوط رژیم

را شدت بیشتری می­ بخشید چاپلوسی و تملق بود.گاهی وقت­ها

چاپلوسی در دربار چنان شدت می­ گرفت که هر کدام از اطرافیان سعی

می­ کردند از رقیب خود سبقت بگیرد. چاپلوسی چنان تبدیل به یک ارزش

شده بود که گاه از شخص شاه می­گذشت و نسبت به نزدیکان شاه،ملکه،

ملکه مادر، بچه­ ها و حتی سگ شاه هم می­رسید. فرهنگ چاپلوسی

حلقه­ ای از تملق‌گویانی را تربیت می­کرد که تنها مطالب مورد پسند را طرح

می­ کردند نه واقعیت­ها را.

3. فساد اخلاقی دربار:

فساد اخلاقی یکی از خصوصیت­های رفتاری دربار بود که علی­رغم ضدیت

کامل با فرهنگ عمومی جامعه، به صورت آزاد در عرصه­ ي جامعه از سوی

دربار به نمایش گذاشته می ­شد و حد و مرزی نمی­شناخت.رفتار جنون‌آمیز

درباریان، مادر،خواهران و زن شاه در حوزه­ ی فساد اخلاقی صفحات زیادی

از تاریخ دوره­ ی پهلوی را به ­خود اختصاص داده است.

جمع­ بندی و نتیجه­ گیری

محمدرضا شاه که در سال­های آخر با اعتراضات گسترده­ ای از سوی مردم

مواجه بود، از مکانیزم‌های مختلفی همچون «نخست­ وزیرهای متعدد»،

«گزینه‌های نظامی» و... استفاده نمود که در عمل هیچ یک از این

تکنیک‌های سیاسی در آرام کردن مردم موفق نبودند. به همین جهت

ناظران سیاسی به این جمع­ بندی رسیدند که با حضور شاه در ا یران،

اوضاع آرام نمی­گیرد و شاه باید از مملکت (ولو به­ طور موقتی) برود. بدین

جهت شاه از کشور خارج شد تا زمانی­که اوضاع آرام شد به ایران برگردد.

در راستای پاسخ به علت سقوط و فرار شاه، به ویژگی­های رفتاری شاه و

دربار اشاره شد و بیان شد که مجموع این ویژگی­ها نقش تعیین‌کننده­ ای در

جدایی و گسست هرچه بیشتر دولت از مردم داشت. گسستی که نهایتا

منجر به سقوط و فرار شاه شد.

(منبع: امیراسدالله؛ علم،  گفت­ وگوهای من با شاه (خاطرات محرمانه

امیراسدالله علم)

علی شهبازی،؛ محافظ شاه (خاطرات علی شهبازی))